21 Aralık 2021 tarihinde, döviz tarafında yaşanan ani atakların önüne geçebilmek amacıyla hayata geçirilen Kur Korumalı Mevduat (KKM), Türkiye ekonomisinde yol açtığı çok sayıda sorunun ardından Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ekonomi yönetimine geçmesiyle birlikte tasfiye sürecine girdi.
1 Ocak 2024 tarihi itibarıyla KKM’de TL dönüşümlü hesap açılması tamamen yasaklanırken, Kur Korumalı Mevduat havuzundaki parayı boşaltmaya yönelik atılan adımlar, KKM’de 32 haftadır kesintisiz şekilde düşüş görülmesine neden oldu.
ŞİRKETLERİN YENİ DÖVİZLERİNİ KKM’YE ÇEVİRMESİ YASAKLANDI
Ancak son haftalarda KKM’de yaşanan erimenin durma noktasına gelmesi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), tarafından yeni kararlar alınmasına yol açtı. 6 Nisan tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ ile Merkez Bankası, döviz dönüşümlü KKM açabilmek için hesaplarda döviz bulunması gereken son tarihi bireyler için 31 Mart 2024’e uzattı. Ancak şirketler için halihazırda 30 Haziran 2023 olarak belirlenen söz konusu tarihte hiçbir değişikliğe gidilmedi.
Bu adım, özel şirketlerin vergi muafiyetinden yararlanabilmek için döviz birikimlerini KKM tarafında değerlendirmesine yol açan imkanlara de facto olarak yasak getirildiğini anlamına geliyor. Halihazırda vadesi devam eden KKM’ler dışında hiçbir şirket, son 10 ayda elde ettiği geliri Kur Korumalı Mevduat hesaplarına taşıyamamakta.
31 Mart sonrası net döviz pozisyonunda da kayda değer bir düzüeltmeye giden Merkez Bankası, yıl sonuna kadar KKM’deki tasfiye sürecini tamamlamayı hedeflerken, ekonomistlere göre durma noktasına gelen KKM çıkışlarını hızlandırmak için yeni adımlar atılabilir.
MERKEZ BANKASI’NDAN YENİ KUR KORUMALI YASAKLARI GELECEK Mİ?
İktisatçı Prof. Dr. Yalçın Karatepe, döviz dönüşümlü KKM’nin halihazırda vergisiz olması nedeniyle bireysel yatırımcılar için cazibesini korumaya devam ettiğini belirterek, 74 milyar dolar seviyesindeki KKM stoğunun önemli bölümünün bu tür hesaplardan oluştuğuna dikkat çekti.
Karatepe, KKM’de bireysel kullanıcılar için de vergi düzenlemelerinin hayata geçirilmesi halinde erimenin hızlanacağına işaret ederken, ekonomi yönetiminde bu adımların atılması halinde döviz tevdiat hesaplarına yönelme tehlikesinden çekinildiği belirtildi.
Döviz dönüşümlü hesapların büyük bölümünün dolar/euro gibi araçlardan geldiğine dikkat çeken uzmanlar, bu tür kullanıcıların KKM’den çıkmaları halinde TL mevduata yönelmelerinin şüpheli olmasını hatırlatıyor. Her ne kadar aylardır tasfiye süreci yürütülüyor olsa da, 74 milyar dolara yakın KKM bakiyesinin aniden döviz tevdiat hesaplarına yönelmesi ise Türkiye’yi yeni bir kur krizine sokabilir.
Bu nedenle TCMB’nin bir yandan döviz rezervlerini yükseltmeye çalıştığı, bir yandan da aşamalı olarak tasfiye sürecini hızlandıracak adımlar ve kısıtlama kararları alacağı düşünülüyor.
